03

Upiór Louvre’u czyli reaktywacja

Upiory, podobnie jak mity, sa nie tylko przerazajace ale przede wszystkim – utwierdzajace, Upiór Wartosciowej Sztuki i Wielkiej Tradycji Przeszlosci do takich wlasnie nalezy.... utwierdza on zachwiana ostatnio za sprawa calej reszty wiare, ze jednak mamy sztuke i ze jest ona czyms wyjatkowym to znaczy WARTOSCIOWYM.Igor Mitoraj, uczen Tadeusza Kantora idzie przez swiat jako artysta dworski, który zapewnia dworom wspólczesnym mozliwosc zamówienia u niego i ofiarowania poddanym wartosciowego piekna dobra i prawdy.Tak bylo zawsze i nie ma niczego dziwnego w tym, ze sztuka dworska zawsze byla robiona z tego samego – z niepodwazalnych kawalków ideologicznej przeszlosci, tej, która stanowi legitymizacje wielkosci i wznioslosci dworu zamawiajacego taka sztuke – z zasady jest to sztuka monumentalna, to znaczy gigantyczna, to znaczy wieksza niz ... no wlasnie – niz co? Nie wiem, wieksza niz bylejakosc autentycznej, nedznej grzebaniny codziennego losu bycia, który w brudny, maly i nedzny sposób daje o sobie znac jakimis dziadowskimi (a raczej „dziadoskimi”) to znaczy wlasnie nedznymi gestami groteskowej rozpaczy wskazujacymi na to, ze nie ma nic (pewnego).Mitoraj swoimi montazami kawalków klasycznej i neoklasycznej rzezby powiada: – alez tak, alez nie, oto dajemy wam, ludy i narody pewnosc, ze wartosci sa, ale trzeba tylko siegnac do programów oswiatowych i przypomniec sobie to, co na lekcjach historii pokazywal wam Pedagog....Czym jest sztuka dworska? – sztuka dworska jest sztuka utwierdzenia wielkosci zamawiajacego, jego prawomocnosci i jego slusznosci; ten, kto zleca Mitorajowi wykonanie owych bibelotów w formie gigantów mówi nam, pograzonym w rozpaczy lub nicosci, glupocie i zwierzecosci cos takiego: - jestescie „maluczcy” (czego dowodzi gigantyzm naszego dla was prezentu przemocy dobra i piekna) a my dajemy wam wielkosc, która co prawda, juz jest martwa, ale w istocie oto ozywa i, jak dobroczynny upiór Louvre’u, krazy nad wami kochani wyborcy, prowadzac was w kierunku, o którym my wiemy, ze jest dobry dla nas .... …któz to tak mówi? Mówi tak idea Zjednoczonej Europy, która (na szczescie) przybiera ksztalt duchowy Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego (jednak takiej w której wygrywa raczej cesarz i jego elektorzy a nie papiestwo...)Nie mam nic przeciw temu i chetnie wyobrazam sobie zjednoczone w tej idei plemiona, kierowane przez miejscowych kacyków (prezydentów miast, wojewodów, marszalków wojewódzkich, rodziny mafijne i polityczne, fundacje, Centra Kultury Europejskiej, to znaczy swiatynie rozumu, czyli jednosci w wielosci).Duch gigantów Mitoraja (wlasciwie jedyne co jest wspólczesne w tej dzialalnosci to jej wymiary fizyczne) jest istotnie duchem, duchem imperialnym i duchem panowania... ale jest duchem jednak, lub upiorem wlasnie, ale upiorem wartosciowym!Zwlaszcza my tu w Krakowie przyjmujemy owe gigantyczne bibeloty ze zrozumieniem, albowiem przyzwyczaila nas do ich obecnosci Kurtyna Siemiradzkiego w Teatrze Miejskim im. Juliusza Slowackiego na placu Ducha Swietego oraz jego „Pochodnie Nerona” w sasiadujacych z Mitorajem Sukiennicach....Wyraz estetyczny i jakosc wznioslosci zawarta w tych wytworach jest podobna, podobnie wzniosla i podobnie wartosciowa, a do tego samego zakresu zaliczam takze inne dzialania, które sa identyczne, jesli idzie o styl prezentowanej czy gloszonej duchowosci – Mitoraj jest taki sam jak muzyka Czajkowskiego i taki sam zawiera ladunek idealów jak „Rodzina Polanieckich” oraz „Quo Vadis” naszego „noblisty”. Wlasnie, wlasnie – gdyby istniala konkurencja nagrody Nobla, w której nagradzano by rzezbiarstwo (odmienia sie jak ‘kolarstwo’) to Igor Mitoraj powinien ja otrzymac.